كىشى ئىسىملىرى
-
ئەختەم
(ئەھەد، ئەھەت، ئەخەت، ئەخىتىم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 328
، ياقتۇرغانلار: 12
(1) ئاخىرقى بالا، كەنجى ئوغۇل؛ (2) «ئەھەد» نىڭ ئەركىلەتمە شەكلى. مەسىلەن، «ئەھەت، ئەخەت، ئەخىتىم، ئەختەم» دېگەندەك؛ (3) مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلرىدىن بىر بولۇپ، مەنىسى: ئەڭ ئاخىرقى پەيغەمبەر
-
ئارزۇ
(ئارزۇگۈل، ئارزۇخان، ئارزۇقىز، ئازىم، ئازى، ئازىخان، ئازىگۈل، ئازىقىز، ھازى، ھازىخان، ھازىگۈل) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 328
، ياقتۇرغانلار: 11
(1) ئۈمىد، قىزغىنلىق، (2) ئارزۇلۇق قىز (ئازىلىق قىز). ئىزاھات: «ئارزۇ» نىڭ يەنە: «ئارزۇخان، ئارزۇقىز، ئازىم، ئازى، ئازىخان، ئازىگۈل، ئازىقىز، ھازى، ھازىخان» قاتارلىق ئۆزگىرىشلىرى بار. يۇقىرىقىلارنىڭ ئىچىدە «ئازى، ھازى» ئەرلەرگە قويۇلىدۇ، بۇ چاغدا ئۇنىڭ مەنىسى «ئازىلىق ئوغ
-
ئالىم
(ئالىمجان، غالىم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 324
، ياقتۇرغانلار: 3
ئىلىم ئىگىسى، بىلىمدار، ئەدىب (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
قارى
(قارىم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 323
، ياقتۇرغانلار: 0
ئوقۇغۇچى (قىرائەت قىلغۇچى)
-
پۇزۇلى
(فۇزۇلى) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 323
، ياقتۇرغانلار: 0
(1) دائىم بىر ئىشنى سوراپ تۇرغۇچى، (2) شەپقەت، ياخشىلىق قىلغۇچى
-
بەختىيار
(بەختىيارخان) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 322
، ياقتۇرغانلار: 22
بەختى بىللە، بەخت يار بولغۇچى. ئىزاھات: «بەختىيارخان» مۇ ئەرلەرگىلا قويۇلىدۇ.
-
شىجائەت
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 321
، ياقتۇرغانلار: 0
غەيرەت، جۈرئەت، باتۇرلۇق
-
بارخان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 321
، ياقتۇرغانلار: 11
قۇم دۆۋىلىرى
-
ماھى
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 321
، ياقتۇرغانلار: 0
(1) ئەپۇ قىلغۇچى، (2) پارسچىدا «ئايدەك» مەنىسىدە
-
ئادالەت
(ئادالەتخان، ئادالەتگۈل، ئادالەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 321
، ياقتۇرغانلار: 6
ئادىللىق، خالىسلىق؛ قانۇن. ئەسلىيسى «ئەدالەت»
-
ئالتاي
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 319
، ياقتۇرغانلار: 21
پارلاق، مەدەن كۆپ، ئوچۇق كۆزگە تاشلىنىدىغان. ئالتاي تېغى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى رايونلارنى كۆرسىتىدۇ.
-
غەزەل
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 318
، ياقتۇرغانلار: 0
ناخشا، لىرىك ھېسسىيات
-
بۇرھان
(بورھان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 316
، ياقتۇرغانلار: 3
ئىسپات، ھۆججەت، پاكىت (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
شۇڭقار
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 316
، ياقتۇرغانلار: 5
بىر خىل قۇش (قارچۇغا) نامى
-
پەتتاھ
(پەتتار، فەتتاھ) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 316
، ياقتۇرغانلار: 0
دائىم يەڭگۈچى (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
ۋاھاب
(ۋاھاپ، ۋاخاپ) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 313
، ياقتۇرغانلار: 0
بەك سېخىي (ئاللانىڭ ئىسىملىرىدىن بىرى). ئەسلىيسى «ۋەھھاب».
-
ئاخۇن
(ئاخۇنجان، ئاخۇنۇم) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 310
، ياقتۇرغانلار: 0
ئاخۇن ئوغلۇم، ئاخۇنۇم بالام. ئىزاھات: «ئاخۇن» بەزىلەرنىڭ قارىشىچە، كىشى ئىسىملىرىنىڭ ئاخىرىغا ئۇلىنىپ كېلىدىغان قوشۇمچە تەركىب بولۇپ، ئەرەبچىدىكى «ئەخۋان» (ئاكا-ئۇكا، بۇرادەر، قېرىنداش) سۆزىدىن كەلگەن. يەنە بەزىلەر ئۇنى «ئاق ھون» دېگەن سۆزنىڭ ئۆزگىرىشى دەيدۇ. چاغاتاي دەۋر
-
قارچۇغا
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 309
، ياقتۇرغانلار: 0
بىر خىل قۇش نامى
-
ئابدۇرەشىد
(ئابدۇرېشىت، رېشىت) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 307
، ياقتۇرغانلار: 24
توغرا يول كۆرسەتكۈچى ئاللانىڭ بەندىسى
-
پاۋان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 307
، ياقتۇرغانلار: 0
ئوۋچى؛ قەشقەرنىڭ يوپۇغىدىكى جاي ئىسمى.
-
ھىكمەت
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 307
، ياقتۇرغانلار: 0
ئىلىم-ھېكمەت، ھېكمەتلىك سۆز؛ مۆجىزە؛ ئەقىل، پەلسەپە
-
ئابدۇرەئۇپ
(ئابدۇراۋۇپ، ئابدىراۋۇپ، ئابدۇرۇپ، ئابدىرۇپ، راۋۇپ، راۋۇپجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 304
، ياقتۇرغانلار: 2
مېھرىبان، شەپقەتلىك ئاللانىڭ بەندىسى. ئەسلىيسى «ئابدۇررەئۇپ».
-
ئەزھەر
(ئەزھەرجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 303
، ياقتۇرغانلار: 10
نۇرلۇق، يارقىن، پارلاق
-
ئابىدە
(ئابىدەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 303
، ياقتۇرغانلار: 9
تەقۋادار؛ دەرۋىش؛ ئىبادەتگۇي، ئىبادەت قىلغۇچى. «ئابىدەم» دىكى «م» قوشۇلۇپ كەلگەن ھەر بىر ئىسىمدا ھۆرمەت مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ ھەمدە شۇ كىشىنى ئۆز كىشىم دەپ ئاتاش مۇناسىۋىتى بىلەن قوشۇلىدۇ. ئۇ بەزى ئاياللارنىڭ ئىسىملىرىدىن سىرت، ئايرىم دىني دەرىجە-ئەمەل ناملىرىغىمۇ قوشۇلۇپ، ھ
-
ئۆمەر
(ئەمەر، ھۆمەر، ھەمەر، ھەمىر، ھەمىرجان، ئۆمەرجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 302
، ياقتۇرغانلار: 3
چاھاريارلاردىن بىر بولغان ئۇمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئىسمى بولۇپ، بىزدە كۆپ ھاللاردا «ئۆمەر» دەپ تەلەپپۇز قىلىنىدۇ. مەنىسى: ئاۋات، بوستان، مەمۇرچىلىق. ئەسلىيسى «ئۇمەر».
-
تەۋپىق
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 301
، ياقتۇرغانلار: 0
مۇۋەپپەقىيەت، ئۇتۇق، نەتىجە، شەرەپ، بەخت؛ ئىنساب
-
ئاتىللا
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 301
، ياقتۇرغانلار: 11
ياۋروپا ھون ئېمپېرىيەسىنىڭ ئەڭ داڭلىق ئېمپېراتورلىرىدىن بىرىنىڭ ئىسمى. مەنىسى: بۈيۈك، داڭلىق. بۇ ئىسىم يەنە «ئاتائۇللا» نىڭ بىرخىل ئۆزگىرىشىگە ئوخشاپ قالىدۇ.
-
ئىبرەت
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 300
، ياقتۇرغانلار: 0
ساۋاق، ئاگاھلاندۇرۇش
-
دېھقان
(دىخان) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 299
، ياقتۇرغانلار: 0
يەر تېرىغۇچى، تېرىقچىلىق قىلغۇچى؛ يەر ئىگىسى، سەھرالىق
-
قابان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 299
، ياقتۇرغانلار: 0
تاۋاق