كىشى ئىسىملىرى
-
ئازادگۈل
(ئازاتگۈل) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 274
، ياقتۇرغانلار: 4
ئەركىن قىز، ئەركىنلىك گۈلى
-
ئاسىيە
(ئاسىخان، ئاسىيەم، ئاسىگۈل، ئاسىيخان، ئاسىيگۈل، ھاسىگۈل) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 254
، ياقتۇرغانلار: 4
(1) چىقىشقاق، تىنچ، خاتىرجەم (2) دورا، داۋا
-
ئالتۇن
(ئالتۇنخان، ئالتۇنقىز، ئالتۇنگۈل) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 237
، ياقتۇرغانلار: 4
مېتال ئىسمى (بۇ يەردە پەرزەنتنى ئالتۇنغا ئوخشىتىش مەنىسى ئەكىس ئەتكەن. شۇڭا «ئالتۇندەك قىممەتلىك ۋە ئەتىۋار قىز» مەنىسىنى بېرىدۇ)
-
ئارسلان
(ئارسىلان) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 343
، ياقتۇرغانلار: 5
يولۋاس بالىسى، شىر
-
باھادىر
(باتۇر، باتۇ، باتۇش) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 349
، ياقتۇرغانلار: 5
قورقماس، يۈرەكلىك. ئەسلىيسى «بەھادىر، بەھادىرخان، بەھائىددىن».
-
شۇڭقار
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 316
، ياقتۇرغانلار: 5
بىر خىل قۇش (قارچۇغا) نامى
-
ئابدۇلئەھەد
(ئابدۇلئەھەت، ئابدۇلئەخەت، ئابدىلئەخەت، ئابلەخەت، ئابلەھەت، ئابلاھەت، ئابلەت، ئابلەم، ئاۋلەت، ئاۋلەتجان، ئەخەت، ئەھەت، ئەخەم، ئەخىنىم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 362
، ياقتۇرغانلار: 5
بىر ئاللانىڭ بەندىسى
-
نۇر
(نۇرجان، نۇرەك، نۇراق، نۇرەش، نۇرەشخان، نۇرۇم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 431
، ياقتۇرغانلار: 5
نۇردەك گۈزەل ئوغۇل، كۆزۈمنىڭ نۇرى (بۇ يەردە پەرزەنت نۇرغا ئوخشىتىلغان بولۇپ كۆپىنچە «نۇر» نى «ئوغۇل» ياكى مۇنسىپ جايدا «قىز» دەپ چۈشىنىشكە بولىدۇ). ئىزاھات: ئۇيغۇرلار «نۇر» نى ئۆز پەرزەنتلىرىنىڭ بەلگىسى قىلىپ، ياكى پەرزەنتلىرىنى نۇرغا ئوخشىتىپ، «كۆزۈمنىڭ نۇر، نۇردەك گۈزەل
-
ئالىيە
(ئالىيەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 148
، ياقتۇرغانلار: 5
ئۈستۈن، يۈكسەك
-
كامىل
(كامىلجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 226
، ياقتۇرغانلار: 6
تولغان، يېتىلگەن (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
ئادالەت
(ئادالەتخان، ئادالەتگۈل، ئادالەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 321
، ياقتۇرغانلار: 6
ئادىللىق، خالىسلىق؛ قانۇن. ئەسلىيسى «ئەدالەت»
-
ئالما
(ئالمىخان، ئالمىگۈل، ئالمىقىز، ئاممىگۈل، ئاممىقىز) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 295
، ياقتۇرغانلار: 6
مېۋە ئىسمى (بۇ يەردە پەرزەنت ئالمىغا ئوخشىتىلغان)
-
ئانا
(ئانىخان، ئانىقىز، ئانىقىزخان، ئانىگۈل) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 257
، ياقتۇرغانلار: 6
بۇ ئىسىمدا «ئانا» ئۇلۇغلانغان ۋە قىز پەرزەنتكە ئىسىم قىلىپ قويۇلغان
-
ئادىلە
(ئادىلەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 276
، ياقتۇرغانلار: 7
ئادىل ئايال
-
يەھيا
(يەكيا) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 202
، ياقتۇرغانلار: 8
يەھيا پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى. مەنىسى: تىرىكچىلىك؛ ياشىماق، ياشىسۇن
-
ئەركىن
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 467
، ياقتۇرغانلار: 9
ئەركە، ھۆر
-
پەرھاد
(پەرھات، پەرخات، پەرەھەت، پەرەخەت، فەرھات، فەرھاد) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 332
، ياقتۇرغانلار: 9
بۇ ئىسىم ئايرىم-ئايرىم مەنە بىلدۈرىدىغان بەش ھەرپتىن تۈزۈلگەن بولۇپ، چاغاتاي ئۇيغۇر يېزىقىدا «فرھاد» دەپ يېزىلىدۇ. ئۇنىڭدىكى «ف» پىراقنى، «ر» رەشىكنى، «ھ» ھىجراننى، «ا» ئاھنى، «د» دەردنى بىلدۈرىدۇ. ئەمما كىشىلەر بۇ ئىسىمنى نەۋايىنىڭ «پەرھاد-شېرىن» داستانىدىكى باتۇر ئوبراز
-
شەمشەر
(شەمشىر) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 203
، ياقتۇرغانلار: 9
ئۆتكۈر پىچاق، قىلىچ
-
ئابىدە
(ئابىدەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 302
، ياقتۇرغانلار: 9
تەقۋادار؛ دەرۋىش؛ ئىبادەتگۇي، ئىبادەت قىلغۇچى. «ئابىدەم» دىكى «م» قوشۇلۇپ كەلگەن ھەر بىر ئىسىمدا ھۆرمەت مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ ھەمدە شۇ كىشىنى ئۆز كىشىم دەپ ئاتاش مۇناسىۋىتى بىلەن قوشۇلىدۇ. ئۇ بەزى ئاياللارنىڭ ئىسىملىرىدىن سىرت، ئايرىم دىني دەرىجە-ئەمەل ناملىرىغىمۇ قوشۇلۇپ، ھ
-
ئامىنە
(ئامىنەم، ئامىنىخان، ئامىنىگۈل) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 279
، ياقتۇرغانلار: 9
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئانىسىنىڭ ئىسمى، مەنىسى: (1) ئاللادىن نىجاتلىق تىلەيمەن؛ (2) ئاللا، مېنىڭ تىلىكىمنى ئىجابەت قىلغىن؛ (3) ئىشەنچلىك، سادىق، سەمىمىي، راستچىل، ياۋاش، تىنچ، خاتىرجەم، بىخەتەر، زىيانسىز، ۋاپادار. ئىزاھات: «ئامىنە» بىلەن «ئەمىنە» بىر-بىرىگە ئۆزگىرىدۇ ۋ
-
ئارمان
تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 338
، ياقتۇرغانلار: 10
ئىشتىياق، قىزغىنلىق، ئارزۇ
-
ئەزھەر
(ئەزھەرجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 303
، ياقتۇرغانلار: 10
نۇرلۇق، يارقىن، پارلاق
-
ئەزىمەت
(ئەزىماق. ئەزىمەتجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 249
، ياقتۇرغانلار: 10
(1) يولغا چىقىش، قوزغىلىش، مېڭىش، ئىنتىلىش؛ (2) مۇستەھكەم ئىرادە، نىيەت، غايە، ئارزۇ؛ (3) كۈچ-قۇۋۋەت؛ (4) قەتئىيلىك، باتۇرلۇق، ئۇلۇغلۇق، ئۇلۇغۋارلىق؛ (5) بۈيۈك، كاتتا
-
رەشاد
(رىشات) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 232
، ياقتۇرغانلار: 10
ئاڭلىق، يېتىلگەن، تولغان
-
شەھرىيار
(شەرىيار، شورىيار، شورىيا) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 260
، ياقتۇرغانلار: 10
بۈيۈك شاھ؛ شۆھرەت يار بولغاي. «شەھرىيار» بەزى جايلاردا ئاياللارغىمۇ قويۇلىدۇ.
-
ئاتائۇللا
(ئاتاۋۇللا، ئاتاۋۇل، ئاتاللا، ئاتىللا، ئەتىللا) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 275
، ياقتۇرغانلار: 10
ئاللانىڭ بەرگىنى، ئاللا بەرگەن ئوغۇل
-
ئاتلان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 280
، ياقتۇرغانلار: 10
ئات سال، يولغا چىق، ئاتقا مىن
-
قاپلان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 246
، ياقتۇرغانلار: 10
ھايۋان ئىسمى
-
مەنسۇر
(ماڭسۇر، مەڭسۇر) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 280
، ياقتۇرغانلار: 10
ياردەمگە ئېرىشكۈچى؛ غەلىبە قىلغۇچى، نۇسرەت بېرىلگۈچى (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
مەۋلان
(مەۋلانجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 204
، ياقتۇرغانلار: 10
خوجىلار، خوجىلارچە، خوجايىنلارچە