كىشى ئىسىملىرى
-
ئەزىمەت
(ئەزىماق. ئەزىمەتجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 206
، ياقتۇرغانلار: 10
(1) يولغا چىقىش، قوزغىلىش، مېڭىش، ئىنتىلىش؛ (2) مۇستەھكەم ئىرادە، نىيەت، غايە، ئارزۇ؛ (3) كۈچ-قۇۋۋەت؛ (4) قەتئىيلىك، باتۇرلۇق، ئۇلۇغلۇق، ئۇلۇغۋارلىق؛ (5) بۈيۈك، كاتتا
-
رەشاد
(رىشات) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 187
، ياقتۇرغانلار: 10
ئاڭلىق، يېتىلگەن، تولغان
-
شەھرىيار
(شەرىيار، شورىيار، شورىيا) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 205
، ياقتۇرغانلار: 10
بۈيۈك شاھ؛ شۆھرەت يار بولغاي. «شەھرىيار» بەزى جايلاردا ئاياللارغىمۇ قويۇلىدۇ.
-
ئاتائۇللا
(ئاتاۋۇللا، ئاتاۋۇل، ئاتاللا، ئاتىللا، ئەتىللا) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 217
، ياقتۇرغانلار: 10
ئاللانىڭ بەرگىنى، ئاللا بەرگەن ئوغۇل
-
ئاتلان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 227
، ياقتۇرغانلار: 10
ئات سال، يولغا چىق، ئاتقا مىن
-
قاپلان
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 201
، ياقتۇرغانلار: 10
ھايۋان ئىسمى
-
مەنسۇر
(ماڭسۇر، مەڭسۇر) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 212
، ياقتۇرغانلار: 10
ياردەمگە ئېرىشكۈچى؛ غەلىبە قىلغۇچى، نۇسرەت بېرىلگۈچى (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
مەۋلان
(مەۋلانجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 159
، ياقتۇرغانلار: 10
خوجىلار، خوجىلارچە، خوجايىنلارچە
-
ھىدايەت
(ھىدايە، ھىدايى، ھىدەك) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 216
، ياقتۇرغانلار: 10
توغرا يول، توغرا يولغا يېتەكلىمەك؛ توغرا يول تاپماق
-
ئىرپان
تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 185
، ياقتۇرغانلار: 10
(1) بىلىم، (2) ھېسسىيات، (3) مىننەتدارلىق، (4) مەدەنىيەت
-
ئىكرام
(ئىكرامجان، ۋىكرام) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 186
، ياقتۇرغانلار: 10
ھۆرمەت، ئىززەت
-
ئىلاج
(ھىلاج، غىلاج) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 186
، ياقتۇرغانلار: 10
داۋالىماق، ئامال قىلماق، ساقايتماق، داۋا
-
ئائىشە
(ئايشە، ئايشەم، ئايشەمخان، ئايشەمگۈل، ئايشىخان، ئايشىقىز، ئايشىگۈل، ھاشىخان، ھاشىقىز، ھاشىگۈل، ئەيشەمخان، ئېيشىخان، ئېيشەم، ھاشى، ھايشەم، ئايىشە) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 202
، ياقتۇرغانلار: 10
(1) ياخشى تۇرمۇش، (2) چىرايلىق، (3) مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئايالىنىڭ ئىسمى بولۇپ، بۇ يەردە «ئائىشەدەك ئايال» دېگەن مەنىدە كېلىدۇ. ئىزاھات: «ئائىشە» بىلەن «ئاشىر، ئاشىرە» نىڭ كېيىنكى ئۆزگىرىشلىرى ئوخشاپ كېتىدۇ. مەسىلەن، «ھاشىخان، ھاشىگۈل» دېگەنلەردەك. «ئائىشە» نىڭ يەنە
-
شەمشەر
(شەمشىر) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 157
، ياقتۇرغانلار: 9
ئۆتكۈر پىچاق، قىلىچ
-
ئابىدە
(ئابىدەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 250
، ياقتۇرغانلار: 9
تەقۋادار؛ دەرۋىش؛ ئىبادەتگۇي، ئىبادەت قىلغۇچى. «ئابىدەم» دىكى «م» قوشۇلۇپ كەلگەن ھەر بىر ئىسىمدا ھۆرمەت مەنىسىنى بىلدۈرىدۇ ھەمدە شۇ كىشىنى ئۆز كىشىم دەپ ئاتاش مۇناسىۋىتى بىلەن قوشۇلىدۇ. ئۇ بەزى ئاياللارنىڭ ئىسىملىرىدىن سىرت، ئايرىم دىني دەرىجە-ئەمەل ناملىرىغىمۇ قوشۇلۇپ، ھ
-
ئامىنە
(ئامىنەم، ئامىنىخان، ئامىنىگۈل) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 224
، ياقتۇرغانلار: 9
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئانىسىنىڭ ئىسمى، مەنىسى: (1) ئاللادىن نىجاتلىق تىلەيمەن؛ (2) ئاللا، مېنىڭ تىلىكىمنى ئىجابەت قىلغىن؛ (3) ئىشەنچلىك، سادىق، سەمىمىي، راستچىل، ياۋاش، تىنچ، خاتىرجەم، بىخەتەر، زىيانسىز، ۋاپادار. ئىزاھات: «ئامىنە» بىلەن «ئەمىنە» بىر-بىرىگە ئۆزگىرىدۇ ۋ
-
ئەركىن
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 407
، ياقتۇرغانلار: 8
ئەركە، ھۆر
-
يەھيا
(يەكيا) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 164
، ياقتۇرغانلار: 8
يەھيا پەيغەمبەرنىڭ ئىسمى. مەنىسى: تىرىكچىلىك؛ ياشىماق، ياشىسۇن
-
پەرھاد
(پەرھات، پەرخات، پەرەھەت، پەرەخەت، فەرھات، فەرھاد) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 276
، ياقتۇرغانلار: 7
بۇ ئىسىم ئايرىم-ئايرىم مەنە بىلدۈرىدىغان بەش ھەرپتىن تۈزۈلگەن بولۇپ، چاغاتاي ئۇيغۇر يېزىقىدا «فرھاد» دەپ يېزىلىدۇ. ئۇنىڭدىكى «ف» پىراقنى، «ر» رەشىكنى، «ھ» ھىجراننى، «ا» ئاھنى، «د» دەردنى بىلدۈرىدۇ. ئەمما كىشىلەر بۇ ئىسىمنى نەۋايىنىڭ «پەرھاد-شېرىن» داستانىدىكى باتۇر ئوبراز
-
ئادىلە
(ئادىلەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 213
، ياقتۇرغانلار: 7
ئادىل ئايال
-
ئارزۇ
(ئارزۇگۈل، ئارزۇخان، ئارزۇقىز، ئازىم، ئازى، ئازىخان، ئازىگۈل، ئازىقىز، ھازى، ھازىخان، ھازىگۈل) تىل تەۋەلىكى: پكۆرۈلۈشى: 263
، ياقتۇرغانلار: 7
(1) ئۈمىد، قىزغىنلىق، (2) ئارزۇلۇق قىز (ئازىلىق قىز). ئىزاھات: «ئارزۇ» نىڭ يەنە: «ئارزۇخان، ئارزۇقىز، ئازىم، ئازى، ئازىخان، ئازىگۈل، ئازىقىز، ھازى، ھازىخان» قاتارلىق ئۆزگىرىشلىرى بار. يۇقىرىقىلارنىڭ ئىچىدە «ئازى، ھازى» ئەرلەرگە قويۇلىدۇ، بۇ چاغدا ئۇنىڭ مەنىسى «ئازىلىق ئوغ
-
كامىل
(كامىلجان) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 175
، ياقتۇرغانلار: 6
تولغان، يېتىلگەن (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈپەتلىرىدىن بىرى)
-
ئادالەت
(ئادالەتخان، ئادالەتگۈل، ئادالەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 259
، ياقتۇرغانلار: 6
ئادىللىق، خالىسلىق؛ قانۇن. ئەسلىيسى «ئەدالەت»
-
ئالما
(ئالمىخان، ئالمىگۈل، ئالمىقىز، ئاممىگۈل، ئاممىقىز) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 235
، ياقتۇرغانلار: 6
مېۋە ئىسمى (بۇ يەردە پەرزەنت ئالمىغا ئوخشىتىلغان)
-
ئانا
(ئانىخان، ئانىقىز، ئانىقىزخان، ئانىگۈل) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 197
، ياقتۇرغانلار: 6
بۇ ئىسىمدا «ئانا» ئۇلۇغلانغان ۋە قىز پەرزەنتكە ئىسىم قىلىپ قويۇلغان
-
ئارسلان
(ئارسىلان) تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 290
، ياقتۇرغانلار: 5
يولۋاس بالىسى، شىر
-
شۇڭقار
تىل تەۋەلىكى: ئۇكۆرۈلۈشى: 240
، ياقتۇرغانلار: 5
بىر خىل قۇش (قارچۇغا) نامى
-
ئابدۇلئەھەد
(ئابدۇلئەھەت، ئابدۇلئەخەت، ئابدىلئەخەت، ئابلەخەت، ئابلەھەت، ئابلاھەت، ئابلەت، ئابلەم، ئاۋلەت، ئاۋلەتجان، ئەخەت، ئەھەت، ئەخەم، ئەخىنىم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 289
، ياقتۇرغانلار: 5
بىر ئاللانىڭ بەندىسى
-
نۇر
(نۇرجان، نۇرەك، نۇراق، نۇرەش، نۇرەشخان، نۇرۇم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 363
، ياقتۇرغانلار: 5
نۇردەك گۈزەل ئوغۇل، كۆزۈمنىڭ نۇرى (بۇ يەردە پەرزەنت نۇرغا ئوخشىتىلغان بولۇپ كۆپىنچە «نۇر» نى «ئوغۇل» ياكى مۇنسىپ جايدا «قىز» دەپ چۈشىنىشكە بولىدۇ). ئىزاھات: ئۇيغۇرلار «نۇر» نى ئۆز پەرزەنتلىرىنىڭ بەلگىسى قىلىپ، ياكى پەرزەنتلىرىنى نۇرغا ئوخشىتىپ، «كۆزۈمنىڭ نۇر، نۇردەك گۈزەل
-
ئالىيە
(ئالىيەم) تىل تەۋەلىكى: ئەكۆرۈلۈشى: 104
، ياقتۇرغانلار: 5
ئۈستۈن، يۈكسەك